Bijzondere feestdagen
Naast de wereldwijde feestdagen kent Italië ook een aantal bijzondere feestdagen. In de maanden april, mei en juni is dat bijvoorbeeld la Festa delle Repubblica. Tijdens deze nationale feestdag wordt de eenwording van Italië herdacht. Grappig is dat vaderdag in Italië drie maanden eerder valt dan in Nederland. Dit terwijl moederdag overal in Europa op dezelfde dag wordt gehouden.
Er zijn tal van bijzondere feestdagen die in Italia anders gevierd worden dan wij in Nederland gewend zijn. Houd er rekening mee dat instellingen en bedrijven op deze dagen gesloten kunnen zijn. Vaak vinden allerlei feestelijkheden plaats.
1 April: Pesce d’aprile
Ook Italia kent het fenomeen 1 april, alleen heet het daar Pesce d’Aprile, letterlijk ‘aprilvis’. Natuurlijk zijn er allerlei veronderstellingen over het ontstaan van deze dag, maar de onder academici meest geloofwaardige gaat terug naar 154 voor Christus. Destijds was 1 april de eerste dag van het nieuwe jaar. Veel later is dat door de kerk veranderd in 1 januari. Onder de pagani, niet-gelovigen, bleef de traditie bestaan maar werd het een dag vol van grappen en grollen.
In maart 1878 deed la Gazzetta d’Italia een opvallende aankondiging. Op 1 april zouden i fiorentini moeten helpen bij de crematie van een Indiase maharadja. Een grote menigte kwam hier op af, uren wachtend tot de kist langskwam en de crematie zou beginnen. Het bleek echter om een 1 april grap te gaan; er was geen maharadja te bekennen, alleen stomverbaasde fiorentini, die behoorlijk in de maling waren genomen…
Ook de Nederlandse media houden van deze grappenmakerij. In de jaren zestig brak grote paniek uit bij veel mensen toen het Nederlands Journaal op 1 april het nieuws bracht dat de Toren van Pisa was omgevallen!
16-21 april: Natale di Roma
Van 16 tot en met 21 april wordt in Roma de verjaardag van de stad gevierd, ook wel Natale di Roma genoemd. In deze week worden allerlei feestelijkheden georganiseerd die de lange, veelbewogen geschiedenis van deze eeuwige stad belichten. Volgens de legende werd de stad Roma in 753 v. Chr. op de Palatijnse heuvel gesticht door Romulus en Remus, de tweelingzonen van de god Mars. Als baby’s werden ze aan de oever van Tiber verlaten, een wolvin vond hen en ontfermde zich over hen. Toen de jongens volwassen waren, begonnen ze aan de bouw van een stad. Door een onenigheid raakte de mannen in gevecht waarbij Remus overleed. Romulus werd de eerste koning van de stad en vernoemde deze naar zichzelf: Roma.
25 april: Giorno della liberazione
Op 25 april 1945 werd Italia uit de handen van de Duitsers bevrijd. Niet alleen aan de bezetting van de Duitsers kwam een einde, maar ook aan het fascistische regime van Mussolini en de zijnen. Voor dit laatste hadden i partigiani, de partizanen, gezorgd, nog vóórdat de geallieerden arriveerden. I partigiani hadden de resistenza georganiseerd, het verzet tegen het nazi-fascistische regime. Hierdoor konden vrijheid en democratie weer zegevieren in Italia.
Op 25 april 1945 trokken de partizanen door de belangrijkste Italiaanse steden om de overwinning te claimen. Dat wordt nog steeds gevierd, maar ook worden vandaag de dag nog steeds de slachtoffers herdacht die hun leven leven hebben gegeven voor de vrijheid.
Voor de italiani is 25 april een nationale feestdag en een officiële vrije dag. Overal in het land vinden herdenkingsbijeenkomsten plaats, van klein tot groot, sommige met fanfares, andere met grote vlaggen. Ook zijn er veel politieke manifestaties en concerten. Attenzione: veel winkels, musea, restaurants en bars zijn op 25 april gesloten en het openbaar vervoer is slechts beperkt beschikbaar!
Wil je een beeld krijgen van die tijd, kijk dan een van deze films over de oorlog en de bevrijding:
- Roma città aperta – Roberto Rossellini
- Il Partigiano Johnny – Guido Chiesa
- Paisà – Roberto Rossellini
- Piccoli Maestri – Daniele Lucchetti
- L'Agnese va a morire – Giuliano Montaldo
En luister vooral ook naar het bekendste Partizanenlied Bella Ciao, dat oorspronkelijk afkomstig is van de mondine, werksters in de rijstvelden. Zij hadden een andere tekst dan het latere Partizanenlied. De stem van Giovanna Daffini, die het oorspronkelijke Bella Ciao lied zingt, gaat door merg en been - vergelijk maar eens met onderstaande uitvoering:
1 Mei: Sagra di Sant’Efisio - Sardegna
De Sagra di Sant’Efisio is de belangrijkste religieuze feestdag van Cagliari, ter ere van de patroonheilige van Sardegna, Sant’Efisio. Het feest heeft zijn wortels in 1652. In Cagliari heerste toen de pest, en in korte tijd legde een groot deel van bevolking het loodje. De stad riep de hulp in van Sant’Efiso, een heilige die in 303 was onthoofd. Men deed de plechtige gelofte dat als de pest zou verdwijnen, er voortaan elk jaar een processie zou worden gehouden ter ere van de heilige. En ja hoor, het wonder geschiedde: de pest verdween. Sinds 1656 wordt er elk jaar op 1 mei de processie ter ere van Sant’Efisio gehouden. Het is de langste en kleurigste processie ter wereld, en hij duurt vier dagen lang. In de stoet lopen de mensen in klederdracht en rijden door ossen getrokken versierde wagens en ruiters die het beeld van de heilige Efisio begeleiden. Na de processie volgt er een groot feest dat de hele nacht doorgaat.
Op 1 mei wordt trouwens in heel Italia feest gevierd want die dag is het Il giorno del lavoro, oftewel dag van de arbeid. Op deze dag is iedereen vrij en moet je dus rekening houden met gesloten winkels en instanties.
1 Mei: Festa del Lavoro
In tegenstelling tot Nederland wordt la festa del lavoro, de dag van de arbeid, in Italia als officiële feestdag aangemerkt. De strijd voor betere arbeidsrechten begon in 1866 in de Stati Uniti. De eerste Italiaanse strijd was op 20 april 1890 in Napoli.
De dag heeft nog steeds een grote politieke betekenis: veel politieke partijen en vakbonden gaan de straat op om te demonstreren. Sta dus niet raar te kijken als je in een Italiaanse cittá, stad, grote menigtes met spandoeken op de been ziet.
Naast de demonstraties vinden er ook overal festiviteiten plaats, want het is tenslotte een feestdag! Zo is er jaarlijks op Piazza San Giovanni in Roma een gratis concert dat wordt bezocht door honderdduizenden toeschouwers: il concerto di primo maggio. Had je deze dag je zinnen gezet op shoppen in Italia, dan kom je bedrogen uit: de winkels zijn dicht en er geldt een feestdagenregeling voor het openbaar vervoer.
2 Juni: Festa della Repubblica
2 Juni is de nationale feestdag van Italia: la Festa della Repubblica. Dan herdenkt men het feit dat Italia op deze datum in 1946 een republiek werd, nadat de Italianen zich bij het Referendum Istituzionale tegen de monarchie en voor de republiek hadden uitgesproken.
De uitslag is eigenlijk altijd een beetje omstreden geweest omdat slechts een kleine meerderheid van 56% voor de republiek stemde. Bij een latere analyse van de stemresultaten bleek dat Noord-Italia overwegend voor de republiek had gestemd en Zuid-Italia, ongeveer vanaf de regione Lazio, ten gunste van de monarchie. Het waren overigens de eerste verkiezingen waarbij vrouwen hun stem mochten uitbrengen.
Op 2 juni 1946 werden ook de 556 deputati van de Assemblea Costituente, grondwetgevende vergadering, gekozen, wier taak het was een nieuwe grondwet te schrijven. Deze werd van kracht op 1 januari 1948 en het eerste artikel luidt: L’Italia è una Repubblica democratica fondata sul lavoro, Italia is een democratische republiek die gebaseerd is op arbeid. Op de Festa della Repubblica zijn er in tutt’Italia festiviteiten; in Roma vindt op de Via dei Fori Imperiali de militaire parade plaats in aanwezigheid van het staatshoofd en andere hoogwaardigheidsbekleders.
Bekijk de parade van 150 jaar Italië: