Het Italiaanse Trento en het Duitstalige Süd Tirol vormen samen het gewest Trentino-Alto Adige. De twee gebieden zijn in cultureel opzicht totaal verschillend, maar in de overweldigende natuur, de Alpen en de Dolomieten, worden de provincies weer verenigd. De belangrijkste steden uit deze regio zijn Bolzano, Merano [Meran] en Trento. Maar er zijn ook een aantal prachtige meren in het gebied.
Algemene informatie Trentino-Alto Adige (Zuid-Tirol)
In 1948 ontstond door het samengaan van de Italiaanse provincie Trento (Trente) en de Duitstalige provincie Bozen (Bolzano) het autonome gewest Trentino-Alto Adige. Deze twee gebieden rond de bovenloop van de Adige (de Etsch) zijn in cultureel opzicht totaal verschillend.
Verschil tussen Trentino en Zuid-Tirol
De provincie Trentino is Italiaans en de provincie Alto Adige is Duitstalig en staat ook wel bekend als Südtirol, Zuid-Tirol. Dit komt heel goed tot uiting als je bijvoorbeeld vanuit Trafoi de Stilfserjoch (Passo di Stelvio) oprijdt. Hier wonen alleen Südtirolers. Het zangerige accent is amper te verstaan, maar op Italiaans lijkt het in de verste verte niet. De bouwstijl in de dorpen is een typische, Oostenrijkse bergdorpenstijl.
Passo dello Stelvio
Vanuit Trafoi neem je de smalle, steile weg met 48 haarspeldbochten naar de top waar een monument staat voor de Italiaanse wielerlegende Fausto Coppi. Je hebt een adembenemend uitzicht over het dal, de Alpen en de weg waarover je gekomen bent.
Behalve om het uitzicht is deze pas ook geliefd bij motorrijders die hier hun stuurkunsten eens goed uit kunnen testen. Ook in de zomer kan hier geskied worden en in de restaurants en berghutten is de sfeer Südtirols.
Als je aan de andere kant de afdaling maakt naar Bormio, richting de Dolomieten, merk je dat daar alleen Italiaans gesproken wordt. Dit charmante stadje ademt de sfeer van een oud kuuroord. De bouwstijl en het aanbod in de winkels is onmiskenbaar Italiaans. We zouden het bijna vergeten maar het meest noordelijke puntje van het Lago di Garda, met het stadje Riva, behoort ook nog tot Trentino.
Natuur
In de overweldigende natuur echter worden de provincies weer verenigd. Dit is het gebied van de majestueuze Alpen met toppen van bijna 4000 meter (de Ortler groep) en de indrukwekkende Dolomieten met als bekendste massief de Brenta groep.
Wintersport
In de winter wordt hier druk gebruik gemaakt van de lange latten in bekende oorden als Ortisei (Sankt Ulrich) in de Val Gardena en in minder bekende gebieden als Val di Fassa, Val di Fiemme, Solda (Sulden). Het is er heerlijk wintersporten; er is een prima aanbod aan mogelijkheden, maar niet zo massaal als in de mondaine skigebieden. De liefhebber kan zijn hart ophalen op de mooie pistes die omringd zijn door indrukwekkende bergtoppen.
Outdoor in de zomer
Ook in de zomer zijn er uitgebreide mogelijkheden tot een sportief verblijf in deze ongerepte natuur. Wandelen, parasailing, zomerski en bergbeklimmen in al z'n variëteiten tussen meren, rivieren, beekjes, bossen, bergweiden en wijngaarden.
Beschermd door de omringende bergen, heerst er in de zuidelijke dalen een bijna subtropisch klimaat. Er zijn veel wandelmogelijkheden in alle categorieën. De sportievelingen onder ons lopen naar boven maar ook via de stoeltjesliften kun je een heel eind komen. Hoog in de bergen is het prachtig: groen, ongerept en stil op het hoge gepiep van de bergmarmot en het geklingel van koeienbellen na.
Bergliften
Heel wat streken laten een deel van de de bergliften draaien in de zomer. Als je bij aangesloten hotels boekt levert dat hetzij een kaart met korting hetzij gratis op. Zo kun je het gebied ontdekken zonder je auto nog te gebruiken tijdens je vakantie. Een uitkomst!
Eeuwenoude beschaving
De sporen van bewoning in deze streek dateren van 5000 jaar voor onze jaartelling. In 1991 werd in het smeltende gletsjerijs het lichaam gevonden van een man. Aan de voorwerpen die rondom hem gevonden werden kon het lichaam gedateerd worden uit de tijd waarin mensen koperen werktuigen gebruikten.
De ijsman, ookwel Ötzi genoemd naar het dal waar hij is gevonden, werd na uitgebreid onderzoek gehuisvest in het Museo Archeologico van Bolzano. De paden die Ötzi en zijn tijdgenoten bewandelden werden later Romeinse wegen. Zij stichtten in dit gebied steden als Bolzano en Trento.
De Habsburgse overheersing van Alto Adige duurde van ongeveer de 14e tot de 18e eeuw. De vele kastelen en burchten die je op strategische punten aantreft, herinneren aan die periode. Ook de Duitse taal, die in deze regione officieel als tweede taal is toegelaten, is nog een restant uit die tijd.
Om het beeld compleet te maken: in de Val di Selva en de Val Gardena wordt ook nog het Ladinisch gesproken. Dit is een Reto-Romaanse taal, ontstaan rond het begin van de jaartelling toen de Romeinen zich mengden met de oorspronkelijke bewoners.
Meer informatie over Trentino en Alto Adige (it, en, du)
Foto's: Fototeca Trentino Marketing S.p.A. en Museo Archeologico di Bolzano.